Vào tháng cuối năm (tháng Chạp), theo phong tục truyền thống, mọi gia đình người Việt thường ra mộ Tổ tiên để lễ tạ Thổ Thần, sửa dọn dẹp mộ phần, mời rước vong linh Gia tiên về đón năm mới, được gọi là lễ Tạ Mộ cuối năm. Đây là một tục lệ truyền thống của người Việt có ý nghĩa vô cùng. Nó thể hiện sự hiếu thuận, đạo lý uống nước nhớ nguồn của con cháu đối với những người thân đã khuất. Đồng thời, cầu mong các vị Thần phù hộ cho các vong linh người thân quyến thuộc đắc an cư nơi mộ địa, không bị ngoại quỷ vọng hành quấy rối mộ phần. Phần lễ này được thực hiện tại Miếu Thần linh nơi nghĩa trang, nếu khu mộ không có thì làm ban lễ đặt ở bàn riêng (không đặt lên mặt mộ). Khi đã làm lễ tại miếu Thần linh rồi thì tại mộ chỉ thắp hương và một chút tiền vàng là được.
1. Sắm lễ tạ Mộ cuối năm
- Hương thơm.
- Hoa tươi (hoa cúc vàng).
- Trầu 3 lá, Cau 3 quả cành dài đẹp.
- Đĩa ngũ quả (5 loại quả 5 màu) (có thể dùng 1 loại quả + bánh kẹo).
- 1 bao thuốc lá + 1 gói chè (1 lạng/gói) + 1 chai rượu nhỏ.
- 1 đĩa xôi và con gà luộc (Hoặc giò)
- (Nếu lập ban thờ riêng ngoài mộ thì thêm: 1 chén Rượu, 1 chén Trà (khô), 1 chén
Nước, 1 chén Gạo, 1 Chén Muối)
2. Sắm lễ vàng mã cho lễ Tạ mộ cuối năm
- 1 bộ quần áo mũ ngựa Thần Linh Đỏ.
- 1 cây vàng hoa đỏ (1000 vàng), 1 cây vàng Ngũ Phương.
- Đinh tiền lễ (mỗi đinh 10 lễ) (khi ra ngoài mộ, tại mỗi ngôi mộ đặt 3 lễ là được).
3. Văn khấn lễ tạ mộ cuối năm
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn Thần.
Con kính lạy ngài Địa Tạng Vương Bồ Tát.
Con kính lạy ngài đương niên Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần, Đương Niên Hành Binh
chi tuần, Đương niên Tào Phán quan.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương, Đức Quan quản trang,
cùng chư Thần bộ hạ cai quản nơi nghĩa trang…………
Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh, Thổ địa Tôn Thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ Long Mạch Tôn Thần, các ngài Tiền
Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ, Nhị thập tứ sơn thần quan, cùng chư Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.
Con kính lạy hương linh hội đồng Gia tiên họ:…………………… Đang được an táng tại nghĩa trang nơi đây.
Hôm nay là ngày……tháng……năm……. (Âm lịch)
Gia chủ chúng con là:……………………………………………..Sinh năm: ……………………. Cùng các thành viên gia đình: (Họ tên……………………. Năm sinh………………….)
Chúng con cư ngụ tại: ………………………………………………………………………………….
Hôm nay nhân ngày lành tháng tốt, tại Nghĩa trang (Tên nghĩa trang, địa chỉ) …………………………………Chúng con sắm sửa phẩm vật, hương hoa trà quả, kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo các Tôn Thần. Kính cáo cùng các chư vị Tôn Thần: Hương linh của Gia tiên họ chúng con được an táng tại nơi nghĩa trang (khu đất) này, nhờ công đức của các chư vị Tôn Thần để mộ phần họ…………nhà chúng con được yên đẹp, xương cốt vẹn toàn, được thường xuyên ân xá lui về cùng con cháu. Ân đức này toàn thể gia đình chúng con cúi xin cảm tạ.
Cuối năm mãn khí, gia đình chúng con có chút lễ thể hiện lòng thành kính tiến dâng chư vị Tôn Thần mong các ngài hoan hỷ thụ nhận, chứng giám cho hương linh họ:……….đang được an táng nơi đây. Chúng con xin cúi lạy Thần linh đất này, Thành Hoàng Bản Thổ, cùng các chư vị Tôn Thần cai quản nơi nghĩa trang: Đất lành chim đậu, đức dày thanh cao, giữ lành công lao, có kết có phát nhờ vào Thần Quan, Tôn Thần long mạch cao sang, nhị thập tứ hướng, nhị thập tứ sơn phù trì gia hộ.
Chúng con cầu xin các ngài che chở để mộ phần Gia tiên họ…….. chúng con thỏa yên muôn thủa, hồng ân đời đời, gia ân mãi mãi không thôi, chúng con xin có vài lời cầu khấn: Bái tạ thủ mộ Thần Quan, cho chân linh dưỡng khí, cho hài cốt vẹn toàn. Gia tiên phù hộ con cháu trần gian, gia đạo bình an, an khang mạnh khỏe, làm ăn gặp may.
Năm hết Tết đến chúng con cầu xin Đức Quan quản trang, cùng các Tôn Thần xin phép cho Gia tiên họ:…………… chúng con về ăn Tết cùng con cháu, chúng con cúi xin cảm tạ. Chúng con cầu xin Gia tiên họ:………………. các cụ hiển linh chứng giám tiếp dẫn lễ vật đến chư vị Tôn Thần, phù hộ độ trì cho con cháu gia đạo hưng vượng, sức khỏe dồi dào,gặp quý nhân phù trợ, chỉ đường dẫn lối cho con cháu làm ăn gặp may, tứ tiết điềm lành tiếp ứng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính dâng trước án, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật! Nam Mô A Di Đà Phật!
(Sau khi làm lễ tại miếu Thần linh xong ra ngoài mộ (từng mộ) thắp hương mời Gia tiên về nhà ăn tết)
Bài viết trên đây đã chia sẻ đến quý vị về mâm lễ cũng như văn khấn tạ Mộ cuối năm. Mong rằng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp quý vị hiểu rõ hơn về phong tục Tạ Mộ cuối năm của người Việt Nam ta từ thời xa xưa. Qúy vị có thể tham khảo thêm các bài văn khấn cho các dịp khác trong cuốn sách Văn Khấn Toán Thư, đây là cuốn sách tổng hợp 77 bài văn khấn trong văn hóa thờ cúng của người Việt ta, rất hữu ích và tiện dụng cho các gia đình.